Download Kurdish Fonts : Ali-Web - Ali-K-Alwand - Ali-K-Sahifa -Unikurd

HOME

 

كةلاوة رِوخاوةكاني هةلَةبجةو يادي 19 سالَةي

هةورامان علي تؤفيق

Berzi-san@web.de

ياد لةدواي ياد و سالَ لةدواي سالَ دةلَصن ئةم سالَ نا سالَي داهاتوو , ئةم يادة نا با يادي داهاتوو , بةلآم ئةوةي دةيبينين كةلاوةكان لةبري ئةوةي كةم بنةوة زياد دةكةن و قورِاو ضلَثاو و وصراني دارِوخان و ناشارستانيةت بةسيمايي ئةم شارةوة سالَ بؤ سالَ دياري بةشداربوواني ياديي 16ي ئازاري   مةرطةساتةكةن .

ئةو شارةي دواي رِاثةرِين هةر ئةوشارةية و طؤرِاني بةسةردا نةهاتووة كاتصك ثصش ئةوةي بطةيتة هةلَةبجة , بةناو زةمةقي دا تصدةثةرِيت و ئةوةي نةطؤرِابص و وةك خؤيي مابصتةوة وةك كؤمةلَطايةك ضؤن دروست كراوة بةو شصوةية ماوةتةوةئةوةي رِؤخاوة هصشتا بةرِوخاوي ماوةتةوة و ئةوةي طؤرِانبصت بةسةري دانةهاتووة , كاتصك ثصدةخةيتة نصوشارةو لةضالَ و هةلَكةندراوةكاني بةناو ئاوةدارنكردنةوة و ثرِؤذة لةو شارة ناتواني هةنطاو بنصي طرمةي شؤفلَةكاني ثصش يادي هةلَةبجة بةئةسثايي ثصمان دةلَصن بص دةنط بن ئةوة ئةم ضةند مانطةية تا يادةكة كؤتايي ثصدصت و دوايي سةرتان سووك دةكةين و بةجصتان دةصلَين و ناطةرِصينةوة تا يادصكي دي .

رِاثةرِيني سالَي 1987 ي دانيشتواني ئةم شارة ضةندين مالَ رِوخصنران و بوونة كةلاوة و كةس نةيتواني ئاوةدانيان بكاتةوة و دواتريش سالَي 1988 و لة 16ي ئازاردا هةموو شار بووة كةلاوة و ئةوةي بةتؤث و فرِؤكةكاني رِذصم كرا كاوليان كرد و دواتريش كاتص ئصران بةجص ي هصشت ئةوةي بؤيي كرا كاولي كرد و تةقانديةوة و كردية كةلاوة و دواتريش رِذصم ئةوةي بةثصوة مابوو بة كةلاوةيي بةجص هصشت و ئةم شارة سيمايي شاري ثصوة نةما ..

بةئازادبووني كوردستان و رِاثةرِيني 1991 هيوايةك و ئومصدصك كة ئةم شارة شةهيدةي كة بووة ثصناسةيةك بؤكورد دروست بوو  , لةو جؤرة ذيان و دؤخةوة بةرةو باشترو ثصشكةوتن و نمونةيي ببرصت و وةك بوكصك لةو وصرانيةوة بةرةو ئاوةدانكردنةوة و شارستانيةت بضصت . بةلآم نائارامي و خراثي بارودؤخ و قؤناغةكاني خةباتي سياسي كورد و شةرِي ناخؤ و ضةندين طرفتي دي نةك رِصطايان نةدا ئاوةدانبصتةوة بةلَكو زياتر بةرةو وصراني و كاول بوون و ثشت طوص خستن ضوو ... كةلاوة رِوخاوةكاني هةلَةبجة دواي ئةوةي 200 كةلاوةيان كرانةوة خانوو بةلآم ئةو ئاوةدانكردنةوةية ديسانةوة وةك هةموو دابةشكردنصكي دي حزب و لايةنكاري دةوري بالآي هةبوو تةنها بةسةر لايةنطراني لايةنصك دا دابةشكران واتة ئةو كةلاوانةي سةر بةلايةنطراني خؤيان بوون ئاوةدانيانكردنةوة , ئةمةش بةقسةي خةلَكي هةلَةبجة .

دواي ئةوةي دةنطي نارِةزايي بةرزبووةوة و دووبارة بةلَصن و ثةرنامةو ثلاني سةر كاغةز هاتةوة مةيدان و ضةندين بةلَصني دي درانةوة بة ئاوةدانكردنةوةي 200 كةلاوةي دي كة تائصستا هيض ديارنية . ئةوة باس لة طرفتي ئاو و كارةبا و شةقام و بازارةكان و لايةني ثةروةردةيي و تةندروستي و لةبير كردني ضيني لاوان كة لةهةموو خزمةتطوزاريةك بص بةشن ض لةرِوي وةرزشي يةوة بصت يان هونةري لةطةلَ ئةوةي كة بةلَصني دروست كردني هؤلَصك هةية بؤ ضالاكية هونةريةكان بةلآم ئةويش لة ثرِؤذة وةهميةكانة تا ئصستا هيض ديارنية , بص طومان طةنجاني ئةم شارة رِؤشنبيران و هونةرمةندان و وةرزشةواناني هةميشة لةثصشةنط دابوون , بةلآم ئةمرِؤش بةهؤيي نةبووني ثصداويستي ناتوانن ضالاكي و تواناكاينان بةدةربخةن و كةمصك لةخةم و ثةذارةيان كةم بصتةوة , ئةم شارة ثصويستي بةوة هةية باشترين ياريطاي هةبصت و ثصشكةوتووترين هؤلَي ضالاكية هونةريةكاني تصدابصت و تا يانةوةزرشي و تيثة هونةري ميلليةكان بطةرِصنةوة دؤخي جاراني خؤيان .

هصندةي لةم بارةيةوة باس بكةين كةمةو ناطاتة دلَؤثصك لةدةريا و ئةم بةلَصن و ثلان و نةخشة وةهميانة وايان لةخةلَكي ئةم شارة كردووة كة برِواو متمانةيان نةمصنص و هةموو بةلَصن و ثرِؤذةيةك لةرِؤذي لةدايك بوونيةوة بةمردووي حسابي بؤبكةن و هيض ئومصدو هيوايي لةسةر نةبةستن , كةواتة طرنطة ئةم برِواو متمانةية بطةرِصنرصتةوة و ئةو نيطةراني و دلَطرانية لةسةر دلَي دانيشتواني ئةم شارة شةهيدة لاببرصت و ئومصدو هيوايان ثصببةخشرصتةوة .

خةلًَكي هةلَةبجة ضؤن لة سصدارةداني سةدامي ديكتاتؤر ئةو رِؤذةي بؤ دووبارة كردنةوة كة تؤلَةي ئةوان لةبير كراو تةنها ئةو ديكتاتؤرة خوصنرِة طةورةيةيان بؤ خاتري 148 كةس لةسصدارة درا و هةموو ئةو تاوانانةي دةرهةق بةكورد لةبير كران بةبص ئةوةي تا ئصستا كةسصك داوايي لص بوردن لة كةس و كاري شةهيدان بكات و بةبص ئةوةي كةسصك دان بةوةدا بنص كة قةرةبوويي ئةم خةلَكة بدرصتةوة بةلآم رِؤذانة ئةو كةسانةي لةخواروي عصراق دةكوذرصن زؤر بةخصرايي قةرةبوو دةكرصنةوة و كةس هةلَةبجةي لةبير نةماوة و ئةوةندة لةبيريان ماوة تةنها ئةو يادةية كة بووةتة مؤدةيةك بؤ داوةت كردني ضةند كةسايةتي و وةفد و بةرِصوةبردني هةندصك مةراسيم كة هيض سوودصك بةم شارة ناطةيةنصت .

19 سالَة كةلاوةكان بةكةلاوةيي ماونةتةوة سيمايي شار وةك خؤيةتي و طؤرِانصكي ديار و بةضاوي ثصوة ديارنية , هةر كةسصك  لةدانيشتواني كةم شارة بدوصني لةطلةيي و بصزاري و نارِةزايي بةولاوة هيضي دي ثصنية . شانزة سالَة دةسةلاتي كوردي فةرمانرِةوايةتي دةكات بةلآم كامانةن دةستكةوتةكان ..؟ ئةوةي دةكرص و بةبةرضاوةوةية هةندص كارن و كةس نكوليان لصناكات و ئةوانةش لةطةلَ خواست و ثصداويستيةكاندا بين زؤر كةمن , لةوانة ئةو بةلَصنةي سةرؤكي هةرصم بؤ موجةمةعي عةنةب كة كاري تصدا دةكرصت ئةويش دواي دروست بووني ضةندين طرفت و كصشةو دواكةوتني بةباشي ئةنجام نةداني وايي لةدانيشتواني ئةم شارة كرد هانا بؤ سةرؤكي هةرصم بةرن تا طرفتةكةيان بؤ ضارةسةر بكات و ئةويش بةدةم داواكانيانةوة هات , كةواتة ئةطةر دةسةلآتصكي ئيداري ئةوةندة لاوازبصت و نةتوانصت كارةكاني  ئةنجام بدات , دةبص لةبضوك ترين ثرِؤذة سةرؤكي هةرصمي ثصوةي سةقالَ بصت و لةئةنجام نةداني و لاوازي ئةو كارانة سةرؤكي لص ئاطاداربكرصتةوة .. دةبص دلَ بةو كةسةبةرثرسة ئيداريانة ضةند خؤشبصت و ضةند ئومصدو هيوايان ثص ببةسترصت  .. ئةم شصوة كارو جولآنةوانةية ئةو متمانةيان لة نصوان جةماوةرو دةسةلآتي ئيداري دا برِيووة و طةرِانةوةشي بةكارو رِاستي و دلسؤزي و خصرايي ئةنجام داني ثرِؤذةكان و فراوانكردنيان و بةديهصناني خواستةكاني خةلَكي ئةم ناوضةية .

ئةطةر كةلاوةكان هصشتا بةرِوخاووي مابصتنةوة و كؤلآن و بازارو شار لةقورٍِ و ضلَثاو زياتر هيضي تصدا نةبصت و خزمةتطوزاري و ثصداويستيةكان نةبن و لةهةمان كاتدا لةرِووي مةعنةوةيةوة ثصشتطيري نةكرصت و كصشةكة لة سوضي بيركردنةوة و لةبيرضونةوةدا بصت , بؤية خةلَكي ئةم شارة ناهةقيان نية بلَصن يادي 16 ئازارمان ناوص , ضونكة ئةو يادة بؤ ئصمة نية و بةلَكو بؤ كاري ترو بؤ مةبةستي دي دةكرصتةوة كةواتة يادصك لةسةر حسابي ئصمةو بؤ بةرذةوةندي دي بكرصتةوة ئصمة نامانةوص و نةكردنةوةي بؤئصمة باشترة ضونكة برينةكانمان ناكولصنةوة , زامةكانمان نوصنابنةوة , ئةو زامانةي تائصستا سارِصذنةكراون  ئةو خةمانةي كة تائصستا لةدلَ دةرونماندا ئةتلصنةوة و طوذم دةخؤن , مافةكانمان و تؤلَةمان نةسةندرابصتةوة و سالَ لةدواي سالَيش لةبير دةكرصن و ئةوةندةي ئصمة لةبير بين سالَي جارصك لةرِصطاي رِاطةياندنةوة ووردةباسصك دةكرصت و دوايي ئةوةي بصدةنطصكي ئةو تؤ  تا سالَي داهاتوو و 16 ي ئازارصكي دي .