Download Kurdish Fonts : Ali-Web - Ali-K-Alwand - Ali-K-Sahifa -Unikurd

HOME


بؤضي دةسةلآتة كورديةكان ناتوانن ديموكراتي ثراكتيزة بكةن؟

ثارصزةر رفعت هةپةبجةيي/ سويد
rafathall
bjaey@hotmail.com

     
 
   

لةوانةية زؤربةي جةماوةري كوردستان بةتايبةتي ضيني أؤشنبيران بثرسن بؤضي دةسةلآتي كوردي لة دواي تصثةأبووني (14) ساپ بةسةر ئازاد كردني هةرصمي كوردستان و طةلي كورددا كةضي هةتاكو ئصستا نةيان توانيوة سيستةمي ديموكراتي ثراكتيزة بكةن لة كؤمةلطاي كورديدا؟ بؤ وةلآم دانةوةي ثرسيارصكي وةها طرنط و ضارةنووس ساز دةبصت بطةأصين بة دواي هؤكارةكاندا. ئةو هؤكارانةي كة زؤر سةرةكي و ديارن و بوونةتة أصطر لةبةردةم ثراكتيزة كردني ديموكراتي لة هةرصمي كورستاندا ئةمانةن.

يةكةم _ هؤكاري سياسي/ لة سيستةمي ديموكراتيدا وةرطرتني دةسةلآت تةنيا لة أصطةي سندوقي دةنط دانةوة دةبصت. ئةمةش طةورةترين كصشةي ناوةتةوة بؤ سةراني كورد.

كصشةكةش ئةوةية ديموكراتي سيستةمصكي نوص و شارستاني سياسي نصو دةوپةتية كة لة زؤربةي ولآتاني جيهاندا ثيادة دةكرصت بةتايبةتي لة ئةوروثاو ئةمةريكادا. وةهةروةها يةك جؤر بنةماو دروشم و ئامانجي هةية هةر دةسةلآتصكي سياسي لة هةر ولآتصكي دونيادا بيةوصت ديموكراتي بصت دةبصت ثابةندي ئةو بيردؤزة بنةمايانة بصت كة جاأنامةي طةردوني مافي مرؤظ و هةروةها بنةماكاني ديموكراتي بانطةشةي بؤ كردون.

كةضي دةسةلآتداراني كورد. ضؤن هةموو شتصك لة كوردستاندا لةذصر كؤنترؤلَي ئةوانداية هةروايش ئةيانةوصت ديموكراتيش بة عةقپيةتي دواكةوتوي ئةوان ثيادة بكرصت. بةمانةيةكي تر ئةوان نايانةوصت خؤيان لةطةپ ديموكراسيدا بطونجصنن، بةپكو ئةيانةوص دموكراسي لةطةپ عةقلَيةت و مةزاجي ئةواند بطونجصت. لةسيستةمي ديموكراتي دا شةرعيةتي دةسةلآت تةنيا لة أصطةي سندوقي دةنطدانةوة دةبصت. كةضي أصبةراني كورد كاتصك بأوايان بةسندوقي دةنطدان هةية كة خؤيان براوة بن. ئةمةيش شتصكي نةكراوو نةطونجاوة هةپبذاردن بؤية دةكرصت بؤ ئةوةي حزبصك دةربضصت و بؤ ماوةي 4 ساپ ئةو دةسةلآت بةأصوة ببات حزبةكاني تريش لةناو بةرلةماندا وةكو حزبي نةيار (معارض) دةمصنينةوة تا هةپبذاردني داهاتوو. بةلآم بةداخةوة لةناو دةسةلآتي كورديدا ئةزمةي بأوا بةيةك نةبوون و يةكتري قبولَ نةكردنة. بؤية لة دواي دووجار هةپبذاردن ئصستاش حزبي براوة بةدةرنةكةوتوو هةر ثةنجا بة ثةنجا دةسةلاَت دابةش كرا. كة طةورةترين زياني بة دؤزي طةلةكةمان طةياندووة.

دووةم _ هؤكاري ئابووري/ هؤكاري ئابووري ثةيوةندي و كاريطةريةتيةتي أاستةخؤي هةية لةطةپ هؤكارة سياسيةكةدا. ئةويش ئةوةية. هةر يةكصك لةو دوو دةسةلآتة ئةيةوصت أابةرو نوصنةري طةلي كوردستان خؤي بصت. ض بةدةسةلآتي سةربازي بصت يان لة أصطةي هةپبذاردنةوة بصت. لةبةرئةوة هةر يةكصكيان ئةيةوصت طةورةترين و بةرزترين سةرضاوةي دارايي بة دةستةوة بصت كة خؤي لة ذصرخاني ئابووري هةرصمي كوردستاندا ئةنوصنصيت هةروةها خاپة طومرطية سنوريةكانيش ئةطرصتةوة. ضونكة لة كؤمةلطايةكي دواكةوتوو هةذارو داتةثيوي وةكو كوردستاندا تةنيا سةرمايةو هصزي سةربازي زامني ثيادةكردني دةسةلآتة ئةو دوو حيزبة هةم خاوةني هصزي سةربازي طةورةو هةم خاوةني مليارةها دؤلار ثارةي خةوصنراون لة بانقةكاني ئةوروثا و جنصف دا لةبةرئةوة ثيادةكردني ديموكراسي ثصويستي بة دامةزراندني سةدان دام و دةزطاي خزمةت طوزاري هةية لة هةرصم دا هةر يةكصك لةو دام و دةزطايانة ثصويستي بةخةرج كردني بؤ دجةيةكي طةورة هةية لة سةرماية. ئةوانيش لةوبوارةدا ناوصرن ثارةي خؤيان خةرج بكةن بؤ خزمةت طوزاري خةلَكي كوردستان لةبةرئةوة ديموكراتي بةبص دام و دةزطاي خزمةت طوزاري (المؤسسات الخدميه) و شارستاني (المؤسسات المدنية) وةكو دارصكي بص بةر واية و هيض سودصكي نية تةنيا دروشمي بةتاپة.

سص يةم _ نةبووني هؤشياري/ نةبووني هؤشياري سياسي و أؤشنبيري لةناوضين و تؤيذةكاني جةماوةردا يةكصك لة هؤكارةكاني تري دواكةوتووي كؤمةلطاي كوردية لةبواري أؤشنبيري سياسي و كؤمةلآيةتيدا.

تاكي كورد هصشتا ماناي هاوولآتي بوون و ئةرك و مافةكاني خؤي نازانص. هةروةها لة بواري سياسي و رؤشنبيري و فةرهةنطيدا يةكصكة لة طةلة دواكةوتوةكاني أؤذهةلآتي ناوةأاست. هؤشيار كردنةوةي جةماوةر و ئاشنا كردنيان بة شارستانيةتي دونيا و ثصشكةوتن مافةكانيان أص لصذكردنة بةدةسةلآتي خؤيان ضونكة ضةندة ميللةت ضاوكراوةو هوشيار بصت ئةوةندة دةسةلآتي أةهاو دكتاتؤريةت بةرتةسك دةبصتةوة ئينجا ئةطةر سةيري دةسةلآتي كوردي بكةين دةبينيين هةم دةسةلآت وهةم أابةرةكاني درصذكراوةي دةسةلآتي تةكيةو خانةقاو ديواخانةكانةو أابةرة كانيشيان بةأةضةپةك. شصخ ومةلاو ئاغان هةريةكة لةم سص كةسصتية زادةي هةل و مةرجصكي دواكةوتوويي كؤمةلطاي كوردين و هةميشة لةكونجي خانةقاو تةكيةو ديواخانةكاندا فةرمانيان داوةو جةماوةري دةروصشيش خزمةت طوزارو أةعيةتيان (كؤيلة) بووة لةبةرئةوة نايانةوص ئةو قودسيةت و دةسةلآتة لة دةست خؤيان بدةن.