Download Kurdish Fonts : Ali-Web - Ali-K-Alwand - Ali-K-Sahifa -Unikurd

HOME

       


طومان لةدةسةلآتدارانى كورد
طةرِان بةدواى حةقيقةتى بوونى ثةيوةنديى لةطةلأ ئيسرائيل دا
هاوذين عومةر
hawzheenk@yahoo.com

    

ئيَمةى كورد، وةكو هةر طةليَكى ترى ناوضةكة، بةردةوام لةطومانداين بةرانبةر دةسةلآتدارةكانمان، رِؤذ نيية حكومةت، يان رِاستر بلَيَين حزبى دةسةلآتدار، برِياريَك دةرنةكاتء ئيَمةش بةطومانةوة ليَى نةرِوانينء رِةخنةى توندى ئارِاستة نةكةين، جا ئةو برِيارةش لة ئاستى مامةلَةى سياسيدا بيَت، يان هةر ئاستيَكى تر، تا دةطاتة دةرهيَنانى مؤلَةتى شؤفيَرى يان رِاوةدوونانى دةستطيَرِةكانى ناو بازارِ، يان فرؤشتنء ثيَدانى زةوى بة "موستةحةقةكان".

رِةنطة تةقليديترين هؤكارى ئةم بآ متمانةييةش ئةوةبيَت كة هةردةم لةم جؤرة ناوضانةدا، طةل لة سةنطةريَكدا بووةو دةسةلآتدارانيش لة سةنطةريَكى تردا، يان ئةوان ميراتطرء كؤكةرةوةى خيَرو بيَرةكانى كورسيى فةرمانرِةوايى بوون نةك هةلَبذيَردراوو ثةسةندكراوى خةلَكى.

ليَرةدا من نامةويَت بةرِيشةى هؤكارو رِوخسارو دةرئةنجامةكانى ئةو بآ متمانةييةدا بيَمة خوارآ، من مةبةستمة قسة لةو طومانة بكةم، كة بةتايبةت لةدواى رِووخانى رِذيَمى بةعسء "هاوثةيمانيَتى"ى كوردو ئةمريكاو هةروةها سةرهةلَدانى بزووتنةوةى راثرسىو داواى فيدرالَييةت بؤ كوردستان سةرى هةلَدا، طةر دةشثرسن ئةو طومانة ضيية، ئةوا ثيَتان دةلَيَم ئةمةية: ئايا دةسةلآتدارانى كورد دةستيان لةطةلأ ئيسرائيل تيَكةلأ كردووة؟ ئايا رِاستىء دروستيى ئةو تؤمةتةى لايةنء كةسايةتيية عةرةبييةكان بةرامبةر كورد، يان دةسةلآتدارانى كورد بةبيَئاطايى ميللةتى كورد، لةكويَداية كة كورد ثةيوةنديى ستراتيجى لةطةلأ ئيسرائيلدا دروستكردووة؟

ئةم ثرسيارةو دةيان ثرسيارى تر، كة لةو باسةوة سةرضاوة دةطرن، طومانيَكى زؤريان لةدلَى هةريةكيَك لة ئيَمةدا دروستكردووة، بةتةنها ئةم ثرسيارانةش نين كة طومانةكةيان لاى ئيَمة تؤختر كردووةتةوة، بةلَكو سووربوونى لايةنء كةسايةتيية عةرةبييةكان لةلايةكء هةلَويَستء طوتةو مامةلَةى دذيةكى دةسةلآتدارانى كورد لةهةموو رِووةكانةوة لةلايةكيتر، ئةم طومانةيان تؤختر كردؤتةوة.

طومانةكةى منيش كة ترسيَكى طةورة بةدواى خؤيدا دةهيَنيَت، تةنها لةبةر ئةوة نيية من موسلَمانيَكمء ئيسرائيليش جوولةكةى توندرِةوو داطيركةر، بةواتايةكى تر ترسء طومانةكة بةتةنها هى منء هاوشيَوةكانم بيَتء بةس، ئةو طومانء ترسةى من لةطةلأ ئةوةى ثشت ئةستوورة بةدةقةكانى قورئانى ثيرؤزء فةرموودةى ثيَغةمبةر r ء ئةو بةسةرهاتة ميَذووييانةى لةو دوو سةرضاوة ثاكء بيَطةردةداو لة سةرضاوة ميَذووييةكانيشدا هاتوون، هةروةها ثشت ئةستووريشة بة رِووداوو ثيَشهاتء طؤرِانكارييةكانى ئةمرِؤى دونياو ميَذووى سياسيى هاوضةرخ.

هةر ئيَمةى كورد بووين بةر لة رِووخانى رِذيَمى بةعس لةبلآوكراوةو رِاثؤرتةكاندا دةمان خويَندةوة كة كوردةكانى ئيسرائيل مامةلَةى جياوازو سلبيتريان لةطةلأ دةكريَت، نةك كوردةكانيش بةتةنها، بةلَكو جياوازييةكة طةورةترةو لةنيَوان جوولةكةكانى رِؤذئاواو رِؤذهةلآتيشدا دةكريَت.

ئةمة لةلايةك، لةلايةكيتر، ثةيوةندى ستراتيجى لةطةلأ ئيسرائيلدا، ئةطةر هةبيَت ض بةرذةوةندييةكى بؤ ئيَمةى كورد دةبيَت، جطة لةوةى كة سةرجةم جيهانى ئيسلاميى دةبنة دوذمنمان، ئيَمةش وةكو ميللةتيَك كة بةدريَذايى ميَذووى هاوضةرخ خؤمان بة ضةوساوةو ذيَر دةستة زانيوة، خؤمان دةكةينة هاوثةيمانى دةولَةتيَك كة لة جيهاندا ئةوو ئةمريكا بةتةنها لةرِووى ئةنجامدانى قةتلَء عامء داطيركردنء ضةوساندنةوةى ميللةتان لة قةلَةم دةدريَن، ئةو دوو دةولَةتةى ثيَكهاتةيان يةك شيَوةية، بةداطيركردنء كوشتنء برِين دروستبوونء هةردووكيشيان بآ ميَذوون، هةروةها ئيَستاش لةسةر شاشةى تةلةفزيؤنةكانةوة باس باسى دةستكراوةيى ئةوانة لةبةرامبةر كوشتنى خةلَكى بيَتاوانء مةدةنىء داطيركردنى زةوى ولآتانى تر، هةروةها نةبوونى هيض بةهايةكى ئةخلاقى لةمامةلَةى سياسيىء "هاوثةيمانيَتى"ياندا، ئةوةشى هاوثةيمانيَتييان لةطةلأ دروست دةكات، لة يةكيَك لةم سآ طريمانةية بةدةر نيية:

1ـ يان طيَلةو ئةو راستييةى سةرةوة ئاطادار نيية.

2ـ يان لايةنء حكومةتيَكة وةكو ئةوان درِندةية.

3ـ يان ثاشكؤيةو دةستكةلاى ئةوانةو هؤكاريَكة بؤ هيَنانةديى ئامانجةكانيان.

ليَرةشدا نامةويَت ئةو حوكمانة بدةم بةسةر هيض لايةنيَكء دةسةلآتيَكى كورديدا، ضونكة ئيَستا باسةكة لةلاى ئيَمة طومانة، هةروةها ليَرةدا مةبةستمان لةو طومانةية، نةك ليَكدانةوةو شيكردنةوةى هاوثةيمانييةك كةنازانين هةية يان نا.

ئةوةى وادةكات لةم مةسةلةيةدا ئيَمة بةرامبةر دةسةلآتى كوردى بةطومان بين دذوارييةكة لة طوفتارو مامةلَةياندا، دةسةلآتى كوردى بة طوفتارو لةوةلآمى هةر ثرسياريَكء لة هةر كؤرِو كؤبوونةوةيةكدا لةطةلأ لايةنء حكومةتة عةرةبييةكان، ئةو تؤمةتانة بة توندى رِةت دةكاتةوة، بةلآم لةمامةلَةى رِؤذانةياندا، بةتايبةت لة ناوخؤى كوردستاندا، سةرةداوى ثيَضةوانةى ئةو رِةتكردنةوانةمان بؤ دةردةكةويَت، دةسةلآتى كوردى تا ئيَستا نةيتوانيوة بةتةواوةتى ئةوةمان بؤ بسةلميَنيَت كة لةطةلأ ئيسرائيلدا ثةيوةنديي طرآ نةداوة، واتة طومانةكةمان نةهيلَيَت.

بةتايبةت لة رِووخانى رِذيَمةوة، دةسةلآتى كوردى كار لةسةر ئةو ئةجيَندةو بةرنامانة دةكات كة لة ضوارضيَوةى ئةجيَندة ئةمريكىء زايؤنييةكان، بؤ "طؤرِانكارى" لة جيهانى ئيسلاميدا، ناضنة دةرآ، بؤ نموونة؛ رِؤذيَك بةسةرماندا تيَثةرِ نابيَت، كة دةسةلآتى كوردى برِياريَكى لة هاوشيَوةى: طؤرِينى ناوى وةزارةتى ئةوقافء كاروبارى ئيسلاميى بؤ وةزارةتى ئةوقافء كاروبارى ئاينى، دةستثيَكردنى شالآوى رِاطةياندن بؤ سةر ئيسلامء ثيرؤزييةكانى موسلَمانان، طرنطيدانيَكى زياد لة سنوور بة تائيفة ناموسلَمانةكان، بةتايبةت طاورةكان كة نويَنةريان تا ئاستى دووةمى دةسةلآتى جيَبةجيَكردن (لة ئيدارةى هةوليَر) بةرزكراوةتةوة، فةرمان دةركردن بة طؤرِينى ثؤشاكى حيجاب بؤ تةنورةو بلوس، كةمكردنةوةى خويَندنطة ئاينييةكان، هةروةها نةهيَشتنء كةمكردنةوةى دياردةى دروستكردنى مزطةوت، بةتايبةت لة ثرؤذةكانى "ئاوةدانكردنةوة"دا، ئةمة جطة لة طرتنةبةرى مامةلَةيةكى سلبى لةطةلأ لايةنء كةسايةتيية ئيسلامييةكانداو هةولَدان بؤ ثةراويَزكردنيان.

هةموو ئةم طومانانةى ئيَمة، ئةطةر وتةو ليَدوانى لايةنء كةسايةتيية عةرةبييةكانيش بؤيان دروست نةكردبيَتين، ئةوا مامةلَةو هةلَويَستةكانى دةسةلآتدارانى كورد بؤيان دروستكردووين.

تا ئيَستاش لة كوردستانداو لةسةر تاخوارى دةزطاو دامةزاراوةكانى تايبةت بةبوارى بةرِيَوةبردنى حكومةتء كاروبارى خةلَك، دةزطايةكى بةرثرسى هاوشيَوةى ثةرلةمان (نةك بة مانا كوردستانييةكةى) بةدى ناكةين كة بيَلايةنانةو شةففافانةو ياساييانة يةك بةيةكى دةسةلآتداران رِابطريَتء لةسةر خالأ بةخالَى كارو كردةوةى سياسييان رِووبةرِووى دةيان ليَكؤلَينةوةو بةدواداضوونيان بكاتةوةو بة ئةجيَندةكانياندا بضيَتةوةو لةسةر ئةو باسة بيانهيَنيَتة طؤ.

ئيَمة بؤية طومانمان هةية، ضونكة ضةندين كارى لةو شيَوةية لة دةسةلآتدارانى كورد بينراوة، ئيَمة بينومانة بةبيَ ئاطاداريى ميللةتء لة ذوورة داخراوةكاندا، هةنديَك جاريش لةدذى بةشيَكى ميللةتى كورد، هاوثةيمانيى لةطةلأ رِذيَمى بةعسى هةلَوةشاوةو رذيَمةكانى توركياو ئيَرانء ضةندين لايةنء كةسايةتيي نامؤدا كراوة.. ئةدى ضؤن ئيَستا طومان دروست نابيَت كة ثةيوةنديىء هاوثةيمانيى لةطةلأ ئيسرائيلدا دروست بوو بيَت.

بةهةرحالأ، منيشء زؤريَكى تريش ضاوةرِوانى ئةوةين دةسةلآتى كوردى رِاستىء دروستى ئةو مةسةلةيةمان بؤ رِوون بكاتةوة، بةشيَوةيةكى فيعلى بؤ ميللةتى بسةلميَنيَت كة ثةيوةنديى خؤيانء دةولَةتى ئيسرائيل لةض ئاستيَكداية.

بيَطومان ئةطةر ئةوةشمان بؤ نةكةن، ئةوا رِؤذيَك دةبيَت ئةو بابةتةش (بةويستى خوا) وةكو فايلدارةكان ئاشكرا بيَت، يان رِؤذنامةنووسيَكى سةركةشى بيانى وةكو نامةكةى مام جةلالء كاك مةسعود بؤ جؤرج بؤش بؤمان ئاشكرا بكات، يان وةكو كتيَبةكةى بؤب وؤدوارد بةرِيَوةبةرى نووسينى رِؤذنامةى "واشنتؤن ثؤست" بةناوى "Plan of Attack" "ثلانى هيَرشكردن" بة بةلَطةوة بؤمان ئاشكرا بكات كة دةسةلآتدارانى كورد ثةيوةندييان لةطةلأ دةزطاى (CIA)دا هةبووةو بنكةيان لة كوردستان بؤ كردوونةتةوةو بةر لةرووخانى رذيَمى بةعس و ثاش رووخاندنيشى، كارى هاوبةشيان كردووة، طةر هةر ئةوانةش نةبوو، ئةوا (20 ـ 30) سالَيَك ضاوةرِيَ دةكةين تا بةلَطةنامةكانى تايبةت بة ئاسايشى نةتةوةيى ئةو ولآتانة مافى نهيَنييان لةسةر هةلَدةطيريَت، ئةوسا هةموو شتيَكمان وةكو رِؤذى رِوون بؤ رِوون دةبيَتةوة.