Download Kurdish Fonts : Ali-Web - Ali-K-Alwand - Ali-K-Sahifa -Unikurd

HOME

       

ديلصكي عصراقي خوصني لص ئةضؤرِص
ئةبو غرصبصكي تر
باوكي محمد
5-12-2004
23. شوال.1425

ئةبو غرصب لاي ئصمةي كورد ناوبانطصكي ئصجطار شووم’و بةدي هةية، سةدان’و هةزاران رِؤلَةي ئةم ميللةتة لةويدا بةهاري ذيانيان بة بص تاوان بة سةر برد لة سةردةمي بةعسدا، تةمةني لاوصتيان ثير كردوو بونة هصماي ئازادي ميللةتةكةيان، لة بةر ئةوة كاتصك باسي ئةبو غرصب’و سجن’و سزاو ئازار ئةكرصت، رِةنطة ئصمة باشتر تصي بطةين لة كةسانصكي ترو بزانين كة طالَتة كردن بة كةرامةتي مرؤظ ئيتر هةض مرؤظصك بصت ضةند قصزةوونةو بةلَطةي درِنديَتيي خاوةنةكةيةتي.

 

 

 

      

ئةمرِؤ دياردةي طالَتةكردني سةربازاني ئةمريكا بة طةلي عصراق’و هصرش كردنة سةر كةرامةتيان بؤتة شتصكي زؤر رِؤتيني تةنانةت لة شوصنة بازرطانيةكانيشدا بؤ بازرطاني ثصوةكردن ئةيانخةنة رِوو .

شتصكي بةلَطةنةويستة كة ئةو وصنانةي تاكو ئصستة بةديار كةووتوون بةشصكن لة سةدةها بةلًَكو هةزارةها ئةووصنانةي كة بةرضاوي خةلَكي نةكةوتوون .

لة رِاستيدا بةم وصنانة سةردةمي دكتاتؤريةتة طؤرِ بة طؤرِةكةي سةددام جار جار دصتةوة بيرمان، باشة ئةو دكتاتؤرو زالَم’و ستةمكار بوو خؤ ئةمانة ئازاديخوازن’و ثةيامي ئاشتيان ثصيةو طةلان لة ئةشكةنجةو ئازار رِزطار ئةكةن !!

دووجؤر سةركةوتن هةية لة دنيادا، سةركةوتنصكي سةربازي كة بةهصزو داثلَؤسين’ئةبصت’و ئةتوانصت كة ثصش خؤي رِامالَصت و سةركةوتنصكيش كة سةركةوتني بةهاو ئةخلاقياتصكي بةرزي مرؤظةو لة دلَ’و دةرووني طةلاندا جصطةي خؤي ئةكاتةوة، بؤية ئةطةر دووةميان ثالَثشتي يةكةم نةكات ئةوة طوماني تيا نية كة سةركةوتوو بابصت .

لة سالَي 656 كؤضيدا كاتصك تةتارو مةغؤلةكان بةغدايان داطيركرد زياتر لة 40 رؤذ خوصني هةموو خةلَكي ئةو شارة بؤ سةربازةكاني هؤلاكو حةلاَلَ بوو بص لصثرسينةوة، وة زياتر لة 800 هةزار كةسيان كوشت’، بةلاَم لة بةر ئةوةي تةنها هصزصكي سةربازي بوون’و هيض ثةيامصكيان ثص نةبوو جطة لة داثلَؤسين’و داطيركردن نةبصت، دواي ماوةيةك بؤ خؤيان هاتنة ناو ئيسلام و موسلَمان بوون’و ئيسلام طرتنية خؤي، كةواتة ئةطةر هصزي سةربازي’ كؤمةلًَة بةهايةكي بةرز نةبصت بةرطري لص بكات’و ثصشةنطي بصت زوو لة دلَي خةلَكدا ئةرِوخصت’و لة ناو ئةضصت .

ئةمرِؤ ئةمريكا بة هؤي ئةو هصزة بص شومارةي كة هةيةتي دةتوانصت لة هةندص شوصندا كة بة هيض شصوةيةك هاوسةنطي هصزي تيا بة دي ناكرصت سةركةوتني سةربازي بة دةست بهصنصت، بةلاَم رِؤذ لة دواي رِؤذ ئةو قيةم’و بةها بةرزانةي ثصوةي ئةنازص لة بةرضاو طةلاني دنيا بضوكتر ئةبصتةوةو تا طةشتؤتة رِادةي ئةوةي بة رِاستيةكانيشيان برِوا ناكةن، كة ئةمة بريتية لة رِووخان’و هةرةس هصنانصك لة جيهاني قيةم’و بةها بةرزةكاندا، وة هةموو هصزصكي طةورةي ئةم جيهانة لة مصذوودا ثصش ئةوةي لة لايةني سةربازيةوة برِوخصت’و نةمصنصت، لة لايةني ئةخلاقيات’و مافي مرؤظ’و بةها بةرزةكاني كة مرؤظايةتي لة سةر دروست بووة رِوخاوة .

ئةطةر هةر يةكصك وورد سةنج بدات ئةمريكاي رِابووردوو ئصستة زؤر جياوازي هةية، ئةطةر ئةمرِؤ هصزي سةربازي ئةمريكي نةبصت ئةوا ئةو بةها بةرزانةي قسةي لص ئةكات’و مذدةي ثص ئةدات بة طةلاني دنيا لة بةردةم هةرةسي ئةخلاقي سةربازةكانيدا زوو ئةرِوخصن’و خؤيان بؤ ناطيرصت .

ئةمريكا كة بو بووة رِووطةي خةلَكي دنيا لة ئازادي مافي مرؤظ’و وو دواي سص سالَ بة سةر ئةم حالَةتةي ئصستةي ئةمريكا تةنانةت زؤربةي خةلَكي ئةوروثاش حةزيان نةكرد كة بؤش هةلَبذصردرصتةوة، بةلَكو ئةوة مةحكةمةي ئةلَمانيا داوايةكي قةزايي لة سةر وةزيري بةرطري ئةمريكا تؤمار كردووة، بة رِاستي رِؤذ بة رِؤذ قيم’و بةهاكاني ئةمريكا ثصوةي ئةنازصت لة بةرضاوي خةلَكاني دنيادا بضوكتر ئةبصتوةو بص ئةرزشتر ئةبصت .

ئةطةرئةو وصنانةي كة ئصستةو رِابوردوو بة ديار كةوتوون دةرنةكةوتناية، ئةو تاكو ئصستةش ئازاديخوازةكان ميزيان ئةكرد بة سةر طيراوة عصراقيةكاندا .

بة ثصي رِؤذنامةكان’’و ناوةندة ئيعلاميةكان بصت زؤر وصنةي ترسناكتر هةية كة نةطةشتؤتة بةرضاوي بينةران، بة نموونة ، سةرؤك عورةفا (صاموئيل بروفانس ) كة لة سجني ئةبوغرصبدا خزمةتي كردووة ئةلَصت : ضةند ئةفسةرصك لصكؤلينةوةيان لة طةلَ كضصكي 15 يان 16 سالاَندا دةكرد هةمويان دةستيان درصذ ئةكرد بؤ كضةكةو ثؤليسي سةربازي لصكؤلَينةوةكةي رِاطرت كاتصك بيني وا خةريكن كضةكة اغتساب ئةكةن و كضصني ناهصلَن دواي ئةوةي كة رِوتيان كردبؤوة تاكو نيوةي ، رِوداوصكي تر : منالَصكي تةمةن 16سالَ بة بةفرو ئاوي سارد بص هؤشيان كربوو لة ضلةي زستاندا و ئيجا بةو سةرماية رِايانكصشاية دةرةوةو تةثاوتليان ثص ئةدا ئيجا دواي ئةو بةو ديمةنةوة هصنايانة بةردةمي باوكي كة ئةويش هةر سجن بوو ئيتر باوكي لةوصدا سوزي باوكايةتي بزواو دةستي كرد بة طريان .

سيمور هيرش ، رِؤذنامةنوس لة نيويؤرك تايمز كة يةكةم كةس بوو لة سةرئةشكةنجةداني سجنةكاني ئةبوغرصبي نوسي ، لةم دواييةدا لة سةر ئةو ثةيماننامانة قسةي كرد كة بؤ ثارصزطاري منالاَن دةركراون ، كؤمةلَصك وصنةو فليمي ظيديؤيي بينيوة كة تاكو ئصستة هيض كام لة هؤكارةكاني رِاطةياندني ئةمريكا باسيان نةكردووةو بلاَويان نةكردؤتةوة .

هيرش ئةلَصت : سةربازة ئةمريكي يةكان كاري جنسي نيَربازييان لةطةلَ منالَة طيراوةكاندا ئةكردو بة ظيديؤش رِةسميان ئةطرتن .... بةلاَم قصزةونترين بةشي ئةم مةشهةدة بريتي بوو لة طريان و هاواري منالَة بة سةزمانةكان كة ئةوكارةيان لة طةلَ ئةكرا ، ئةمة دةقاو دةقي ئةوةية كة هيرش ووتي ، دووبارة ووتي :" ئةمة حوكومةتةكةتانة لة كاتي شةرِدا".

رِاثؤرتةكان بة طشتي ئةوة دووبارة ئةكةنةوة كة تاواني سةربازة ئةمريكيةكان زؤر لة ثصش ئةبو غرصبةوة دةستي ثص كردووة، بةلَكو هةر لةسةرةتاي هاتنة ناو عصراقيانةوة ئةو ئازاديةيان لة طةلَ خؤياندا هصناوة .

سةير لةوةداية لة طةلَ كةشف بووني هةر ئابرِوضونصك لةم جؤرة لة سةر ئاستي بةرز ئةمريكا ئةلَصت لصكؤلَينةوةي لة سةر ئةكةين، بةلاَم دواي ماوةيةك لصكؤلَينةوةكة با ئةيبات، لة سةرةتاي ئةمسالَدا كة ئةبوغرصت كةشف بوو كرديانة هات’و هاوارصك’و دنيايان لص ثرِكرد، بةلاَم لة كؤتاييدا تةنها كضصك’’و ضةند كةسصكي ديكة تاوانبار كران كة ئةويش بة غةرامةي ثارة نةجاتي ئةبصت’و دوورنيش نية ثةنتاطؤن ثارةكةي بؤ بدات .

ئةطةر ئةمة بص رِصزي نةبصت بة خودي كةرامةتي ئينسان ضي ئةطةيةنصت، ئةي كوا ئةو ياساو دادثةروةري’و مافي مرؤظةي كة شةوو باسي ئةكةن’و لاي خؤشمان طؤراني بؤ ئةلَصن .

ئةو وصنةيةي سةرةوة ئةطةرِصتةوة بؤ سالَي 2003 واتة دواي ماوةيةكي زؤر كةم لة داطيركردني عصراق، باشة ئةبصت تاكو ئةبو غرصب كةشف بووبصت ضييان كردبصت لةو خةلَكة! بةلاَم ئةوةي كة زؤر جصي سةرسورِمانة حكومةتةكةي عةلاوي فززة ناكات وةكو ئةو خةلَكة هاوولاَتي عصراقي نةبن’و رِةشثصستةكاني سةدةكاني ناوةرِاست بن !

لةوانةية كةسصك بلَص كة ئةوانة رِةنطة بكةونة بةر ثصناسةي ئةوانةي ثصيان ئةلَصن تيرؤريست، بةلاَم خؤ ئةطةر هةض كةسصك تاوانصكي ئةنجام دابصت ئةوة دادطاو لصثرسينةوة هةية، دواي ئةوة ئةمرِؤ بة ثصي رِاثؤرتةكان %70 ي طيراوةكان بص تاوانن، ئةوةتة زياتر لة سالَصكة مامؤستا عةلي باثير طيراوة بص ئةوةي هيض تاوانصكي كردبصت’و لة سةري ساغ بوبصتةوة، تةنها ئةوةندة نةبصت كة بؤ ئةمني قةومي كوردستان زةرةري هةية وةك دةلًَصن، ئيتر نازانم كةي كوردستان ئةمني قةومي هةبووة ؟!!

ئةم وصنانةي كة بةدةركةوتوون ثصشصلكردنصكي تةواو بؤ ثةيماننامةي جنصف كة نابصت وصنةي يادطاري لة طةلَ ديلةكان بطيرصت، هةروةها ثصشصل كردني ياساي سةربازي ئةمريكا خؤشيةتي .

زةمةن’و كات كةفيلة بةوةي كة زؤر شتي تري ناديار هةية لةم بوارةدا كةشف ببصت’و بة ديار كةون .